10 راهکار جادویی برای بالا بردن اعتماد به نفس کودکان

اعتمادبه‌نفس، گوهری گران‌بها در وجود انسان است که مانند قطب‌نمای درونی، مسیر زندگی را روشن می‌کند و به ما در پیمایش چالش‌ها و رسیدن به اهدافمان یاری می‌رساند. این گوهر ارزشمند، در دوران کودکی شکل می‌گیرد و ریشه‌های آن در نحوه تعامل و برخورد ما با کودکانمان نهفته است. با صبر، حوصله و حمایت والدین، بالا بردن اعتماد به نفس کودکان امکان‌پذیر خواهد بود.

اهمیت بالا بردن اعتماد به نفس کودکان

اعتمادبه‌نفس، نقش اساسی در سلامت کلی و موفقیت کودکان در جنبه‌های مختلف زندگی ایفا می‌کند. بالا بردن اعتماد به نفس کودکان، به موارد زیر می‌انجامد:

• کودکان با اعتماد‌به‌نفس بالا، پذیرای تجربیات و چالش‌های جدید بیشتری هستند. آن‌ها، به توانایی‌های خود ایمان دارند و با تمایل به پذیرش ریسک‌های حساب‌شده، به رشد و یادگیری خود کمک می‌کنند.
• همه اشتباه می‌کنند؛ اما، کودکان با اعتمادبه‌نفس بالا، اشتباهات را به‌عنوان فرصت‌های یادگیری می‌بینند. آن‌ها، با نگرشی مثبت از موانع می‌گذرند و به تلاش خود ادامه می‌دهند و در نهایت به دستاوردهای بیشتری می‌رسند.
• کودکانی که به خود باور دارند، در ایجاد و حفظ روابط سالم بهتر عمل می‌کنند. آن‌ها، به‌طور موثر به برقراری ارتباط می‌پردازند؛ از خودشان دفاع می‌کنند و با دیگران رفتاری محترمانه دارند.
• اعتمادبه‌نفس، با عملکرد تحصیلی بهتر مرتبط است. کودکان با اعتمادبه‌نفس بیشتر، درگیر یادگیری می‌شوند؛ با شرکت فعالانه در کلاس درس، بر مفاهیم دشوار پافشاری می‌کنند.
• کودکانی که عزت‌نفس بالایی دارند، کم‌تر در معرض اضطراب و افسردگی قرار می‌گیرند. آن‌ها، تصویری سالم از خود دارند و احساس ارزشمندی برای عشق و خوشبختی می‌کنند.

روشهای بالا بردن اعتماد به نفس کودکان

کودکان، از بدو تولد با سرعتی شگفت‌انگیز مهارت‌های جدیدی را می‌آموزند و در کنار آن، اعتمادبه‌نفس لازم برای استفاده از این مهارت‌ها را نیز به‌دست می‌آورند. با افزایش سن، این اعتماد‌به‌نفس به‌اندازه مهارت‌ها اهمیت پیدا می‌کند. کودکان، برای پیشرفت و شکوفایی نیازمند اتکا به توانایی‌های خود و درعین‌حال، درک این موضوع هستند که می‌توانند از پس چالش‌ها و ناکامی‌ها نیز برآیند.

تجربه تسلط بر مهارت‌ها و عبور از موانع، نقشی اساسی در پرورش و بالا بردن اعتماد به نفس کودکان دارد. روشهای بالا بردن اعتماد به نفس کودکان، عبارت‌اند از:

الگوی اعتماد به نفس باشید

حتی اگر احساس اعتمادبه‌نفس ندارید، وانمودکردن به آن می‌تواند الگوی مفیدی برای فرزندتان باشد. با خوش‌بینی و آمادگی کافی، با چالش‌ها و وظایف جدید روبرو شوید. این امر، به معنای بی‌نقص جلوه‌دادن خود نیست؛ بلکه، پذیرفتن وجود اضطراب‌ها و تمرکز بر اقدامات مثبت برای آمادگی و حل مشکلات به‌شمار می‌رود.

از اشتباهات نترسید

دیگر نحوه بالا بردن اعتماد به نفس کودکان، این است که به فرزندتان در درک این موضوع، که اشتباه بخشی از فرایند یادگیری است و اهمیت اصلی، درس‌گرفتن از اشتباهات و نه غرق‌شدن در آن‌ها است، کمک کنید. افراد با اعتمادبه‌نفس، اجازه نمی‌دهند ترس از شکست مانع تلاش آن‌ها شود. این امر، نه به دلیل اطمینان از عدم شکست، بلکه به علت آگاهی از نحوه مقابله با موانع و یافتن راه‌حل‌ها است.

تشویق به امتحان چیزهای جدید

در بهترین دبستان پسرانه منطقه 3 به‌جای تمرکز صرف بر مهارت‌هایی که کودک در آن‌ها استعداد دارد، او را به گسترش دامنه مهارت‌هایش تشویق می‌کنند. کسب مهارت‌های جدید، حس توانمندی و اعتمادبه‌نفس را در کودک تقویت می‌کند و او را برای مقابله با هر چالشی آماده می‌سازد.

اجازه دهید کودکان شکست را تجربه کنند

طبیعی است که بخواهید فرزندتان را از شکست محافظت کنید؛ اما، یادگیری از طریق آزمون‌وخطا اتفاق می‌افتد. کم‌آوردن برای رسیدن به یک هدف، به کودکان می‌آموزد که دنیا به آخر نمی‌رسد. شکست، می‌تواند کودکان را برای تلاش بیشتر تحریک کند؛ مهارتی که در بزرگسالی مفید خواهد بود.

پشتکار را تشویق کنید

یادگیری این‌که در اولین ناامیدی و شکست تسلیم نشوند، دیگر نحوه بالا بردن اعتماد به نفس کودکان و یک مهارت مهم زندگی است. اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس، به معنای موفقیت در همه چیز و همیشه نیست؛ بلکه، انعطاف‌پذیری کافی برای تلاش دوباره و عدم ناراحتی از بهترین نبودن محسوب می‌شود.

به کودکان کمک کنید تا علایق خود را کشف کنند

کشف علایق، می‌تواند به کودکان در شکل‌گیری حس هویت کمک کند که برای ساختن اعتماد‌به‌نفس ضروری است. البته، تماشای رشد استعدادهای آن‌ها نیز، می‌تواند عزت‌نفسشان را به‌شدت تقویت سازد.

هدف‌گذاری کنید

برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهداف، چه بزرگ و چه کوچک، به کودکان احساس قدرت می‌دهد و از روشهای بالا بردن اعتماد به نفس کودکان است. به فرزندتان، یاری برسانید تا آرزوها و رویاهایش را به اهداف قابل‌اجرا تبدیل کند. او را مورد تشویق قرار دهید تا لیستی از کارهایی که تمایل به انجام آن‌ها دارد، بسازد. سپس، اهداف بلندمدت را به معیارهای واقع‌بینانه تقسیم کنید. با این کار، به علایق او اعتبار می‌دهید و به او کمک می‌کنید مهارت‌هایی را یاد بگیرد که در طول زندگی برای رسیدن به اهداف خود به آن‌ها نیاز دارد.

تلاش را تحسین کنید

تشویق‌کردن کودکان برای دستاوردهایشان عالی است؛ اما، همچنین مهم است که به آن‌ها بگویید، صرف‌نظر از نتیجه، به تلاش‌هایشان افتخار می‌کنید. برای توسعه مهارت‌های جدید، سختی لازم است و نتایج همیشه فوری نیستند. به کودکان نشان دهید که کاری که انجام می‌دهند، برایتان باارزش است. چه یک نوپا باشد که با بلوک‌ها بازی می‌کند یا یک نوجوان که گیتارزدن را یاد می‌گیرد.

از آنها انتظار مشارکت داشته باشید

شاید غر بزنند؛ اما، بچه‌ها زمانی که بر انجام‌دادن کارهای مناسب سن خود، مثل جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها، شستن ظرف‌ها یا بازی با خواهر یا برادر کوچک‌تر، مهم درنظر گرفته می‌شوند، احساس نزدیکی و ارزشمندی بیشتری می‌کنند.

نقص را بپذیرید

دیگر نحوه بالا بردن اعتماد به نفس کودکان، پذیرش نقص به‌شمار می‌رود. ما به‌عنوان بزرگسالان می‌دانیم که کمال‌گرایی یک ایده غیرواقعی است و اهمیت دارد که این پیام را تا حد امکان زودتر به کودکان منتقل کنیم. به کودکان خود کمک کنید تا دریابند که تصویری که در تلویزیون، مجلات و صفحات مجازی دوستانشان از زندگی دیگران می‌بینند، اغلب غیرواقعی و فریبنده است.

به جای تمرکز بر کمال، به کودکان خود یادآوری کنید که انسان بودن به معنای نقص داشتن است و این امر کاملا طبیعی و قابل قبول است. به آن‌ها یاری برسانید تا نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند و به جای مقایسه خود با دیگران، بر پیشرفت و ارتقاء خود تمرکز کنند.

اعتماد به نفس چگونه در کودکان شکل می‌گیرد؟

کودکان با حس کنجکاوی به دنیا می‌آیند. آن‌ها، می‌خواهند هر چیزی را که به آن دسترسی دارند لمس کنند؛ ببینند؛ بشنوند و بچشند. کودکان نوپا و پیش‌دبستانی، با پرسیدن سوالات مکرر «چرا» نیاز خود را به درک دنیای اطرافشان نشان می‌دهند. کودکان خردسال، از طریق تجربیات مکرر دیدن تاثیر اعمال خود بر محیط اطراف و افراد آن، شروع به درک توانمندی و کنترل خود می‌کنند. این امر، به آن‌ها یاری می‌رساند تا نسبت به خود احساس خوبی داشته باشند و اعتمادبه‌نفسشان را تقویت می‌سازد.

زمانی که کودکان به مدرسه می‌روند، معمولا با انتظارات بالایی شروع می‌کنند. اما، زمانی که می‌بینند در مقایسه با دیگران، کارها را چگونه انجام می‌دهند، اغلب دیدگاهشان نسبت به توانایی‌های خودشان تغییر می‌کند. آن‌ها متوجه می‌شوند که در برخی کارها مهارت دارند و در برخی دیگر نه. همچنین، متوجه می‌شوند که سایر کودکان و مربیان چگونه به کارهایشان واکنش نشان می‌دهند. این عوامل، بر اعتمادبه‌نفس کودکان نسبت به توانایی‌هایشان تاثیر می‌گذارد.

مربیان چگونه می‌توانند به شکل‌گیری اعتماد به نفس در کودکان کمک کنند؟

واکنش بزرگسالان به کودکان در حین کشف جایگاهشان در جهان، الگویی برای حل بسیاری از مشکلات چالش‌برانگیز و دشوار در آینده آن‌هاست. در سال‌های خردسالی، صبر و علاقه بزرگسالان به کنجکاوی طبیعی کودکان، به تقویت حس اعتمادبه‌نفس آن‌ها منجر می‌شود. این توجه و تشویق، فضایی امن و حمایتی برای کودکان فراهم می‌سازد تا آزادانه کاوش کنند؛ یاد بگیرند و رشد کنند. در این دوران، حمایت و تشویق مداوم بزرگسالان نقشی حیاتی در کمک به کودکان برای ایجاد حس کارآمدی و اعتمادبه‌نفس دارد.

متخصصین معتقدند تقویت اعتمادبه‌نفس کودکان به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به انجام کارهای جدید بپردازند. این امر، باعث می‌شود که مهارت‌های یادگیری اجتماعی و عاطفی کودکان توسعه یابند و حتی در مواجهه با وظایف جدید و کاملا ناشناخته، با آن‌ها مقابله کنند.

جمع‌بندی

اعتمادبه‌نفس، گلی ظریف و ارزشمند در باغ وجودی کودکان است که شکوفایی آن، طراوت و شادابی را به زندگی آن‌ها هدیه می‌دهد. با پرورش و بالا بردن اعتماد به نفس کودکان، به آن‌ها کمک می‌کنیم تا با بال‌هایی قدرتمند از عزت‌نفس به پرواز درآیند و در مسیر پرفرازونشیب زندگی، با چالش‌ها روبرو شوند و از آن‌ها درس بگیرند.

سوالات متداول

1. چرا بالا بردن اعتماد به نفس در کودکان مهم است؟

اعتمادبه‌نفس، به کودکان کمک می‌کند تا در زندگی خود احساس قدرت و توانمندی داشته باشند. آن‌ها با داشتن اعتمادبه‌نفس، راحت‌تر با چالش‌ها روبرو می‌شوند و در روابط اجتماعی موفق‌ترند.

2. به‌عنوان والدین، چگونه می‌توانم اعتماد به نفس فرزندم را تقویت کنم؟

روش‌های زیادی برای بالا بردن اعتمادبه‌نفس در کودکان از جمله ابراز عشق و محبت بی‌قید و شرط، احترام به شخصیت و استقلال، تشویق و تحسین تلاش‌ها آن‌ها وجود دارد.

3. چه زمانی باید نگران کمبود اعتماد به نفس در فرزندم باشم؟

اگر متوجه نشانه‌هایی مانند گوشه‌گیری، خجالت، ترس از شکست، کمال‌گرایی افراطی یا عدم تمایل به امتحان کارهای جدید در فرزندتان شدید، بهتر است با یک مشاور یا روانشناس کودک صحبت کنید.