درک مطلب در کودکان و راهکارهای تقویت آن (۹روش عملی)

درک مطلب در کودکان و راهکار های تقویت آن از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. برای همین لازم است دانش آموزان و اولیای آن‌ها روی این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند. ضعف در درک مطلب کودکان می‌تواند مانع یادگیری اصولی باشد که در ادامه ممکن است مشکلات بسیاری را در کودکان ایجاد کند.

باتوجه به اهمیت درک مطالب در کودکان و بررسی علائمی که نشان می دهد که کودک شما در درک مطلب، مشکل دارد ما به عنوان بهترین دبستان پسرانه منظریه وظیفه خود میدانیم تا در این مقاله به این سوال پاسخ دهیم که درک مطلب در کودکان و راهکار های تقویت آن چیست؟ بنابراین برای کسب اطلاعات در این زمینه در ادامه با ما همراه باشید.

درک مطلب در کودکان چیست؟

ابتدا به این سوال که درک مطلب در کودکان و راهکار های تقویت آن چیست؟ پاسخ میدهیم . درک مطلب عبارت است از فهمیدن یک موضوع از طریق مطالعه یا شنیدن آن‌. یعنی اینکه وقتی کودک یک متن را می‌خواند آن را متوجه شود یا اگر والدین این کار را انجام می‌دهند، دانش آموز همزمان با شنیدن بتواند مفاهیم و عمق مطلب را درک کند.

درواقع کودکان در ابتدا درک مطلب شفاهی را می‌آموزند که از طریق خواندن والدین به آن دست پیدا می‌کنند. در ادامه درک مطلب کتبی یا نوشتاری را نیز از طریق مطالعه و درس خواندن یاد می گیرند.

نشانه‌های مشکل درک مطلب در کودکان

شناخت علائم و نشانه های مربوط به ضعف در درک مطلب در کودکان و راهکار های تقویت آن، زمانی که شما متوجه ضعف کودک در این زمینه شده باشید، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد‌. اما از کجا بدانیم که کودک ما در درک مطالب مختلف، مشکل دارد؟ این موضوع را می‌توانید با توجه به نشانه‌های زیر مورد بررسی قرار بدهید:

• بی‌علاقگی به خواندن، نوشتن یا حتی شنیدن مطالب
• متوجه نشدن موارد خیلی ساده‌ای که در متن وجود دارد
• وجود ضعف در زمینه معنی کلمات
• تلفظ اشتباه کلمات
• ضعف‌های املایی اگر خیلی زیاد باشند
• عدم توانایی دانش آموز در تعریف کردن تمام یا بخشی از داستانی که شنیده است

9 راهکار برای تقویت درک مطلب در کودکان

روش‌هایی وجود دارند که به کار گرفتن آنها باعث می‌شود مهارت دانش آموز در زمینه درک مطلب افزایش پیدا کند. برخی از مهمترین راههای تقویت درک مطلب در ابتدایی، عبارتند از:

1-    خواندن کتاب برای کودک

اولین راهکاری که می‌توانید به منظور تقویت مهارت درک مطلب در کودکان مورد استفاده قرار دهید، این است که متن‌های مختلف را برای آنها بخوانید. چرا که دانش آموزان از طریق مهارت‌های شنیداری راحت‌تر می‌توانند مطالب را فرا بگیرند. به همین دلیل اگر والدین آن‌ها این موارد را با صدای بلند برایشان بخوانند، شانس درک بهتر مطالب برای کودکان افزایش پیدا می کند . همچنین کتاب‌های صوتی وجود دارند که می‌توانند در این زمینه موثر باشند. پس بهتر است ابتدا با متن‌های ساده و قابل فهم تر شروع کنید و درصورتی که دانش آموز علاقه نشان داد، سراغ موارد پیچیده تر بروید تا کودک شما بتواند موضوعات مختلف را درک کند.

2-    آموزش اصول خواندن به کودک

هر دانش آموزی قبل از اقدام برای درک یک متن، داستان، مقاله یا هر نوشته دیگری، ابتدا باید یاد بگیرد که چطور باید آن متن را مطالعه کند. در مرحله بعد باید بفهمد که در این متن به چه مواردی دقت کند.

با توجه به این نکته، والدین باید نکاتی را به فرزندشان بیاموزند تا آنها را با نحوه مطالعه انواع کتاب‌ها آشنا کنند. برای مثال بهتر است به کودک خود یاد دهید که وقتی در حال مطالعه کتاب است، توجه بیشتری به تیترها و زیر تیترها داشته باشد تا بتواند مطالب را به راحتی در ذهن خود دسته بندی کند. یا اینکه اگر در حال خواندن یک داستان می‌باشد، سعی کند از موضوع اصلی داستان منحرف نشود. همین راهکار به عنوان یکی از راههای تقویت درک مطلب در ابتدایی باعث افزایش درک مطلب در کودکان می شود.

3-    ذهن پرسشگر

اگر کودک بیاموزد که در حین خواندن یک متن، سوال‌های مختلفی از خودش یا از شما بپرسد، تقریبا نیمی از مسیر درک مطلب را پشت سر خواهد گذاشت. ایجاد سوال در ذهن دانش آموزان باعث می‌شود آنها با تمرکز بیشتری متن را مطالعه کنند یا به آن گوش دهند و به همین دلیل خیلی بهتر مفاهیم موجود در آن را متوجه خواهند شد.

هر سوالی که در ذهن کودک شکل می‌گیرد را می‌توان به یک قلاب تشبیه کرد که می‌تواند نکته خاصی از متن را برای کودک شما روشن کند.

البته لازم است که سوالات دانش آموز، منطقی و با توجه به اصل مطلب باشد. بنابراین بهتر است سوال پرسیدن را به فرزند خود بیاموزید و با تکرار و تمرین تلاش کرده این مهارت را در او تقویت کنید.

4-    آموزش پیش بینی

یکی دیگر از روش‌های درک مطلب در کودکان و راهکار های تقویت آن، پیش بینی کردن وقایع موجود در متن است. این موضوع بیشتر درباره داستان‌هایی که برای کودک خود می‌خوانید، ممکن است رخ دهد. به این صورت که می‌توانید در قسمت خاصی از کتاب، مکث کنید و از کودک‌تان بپرسید به نظر او ادامه داستان به چه صورت خواهد بود؟ یا با توجه به اتفاقاتی که تا این قسمت از داستان رخ داده است، آینده شخصیت اصلی داستان را به چه صورتی پیش بینی می‌کند؟ چنین سوالاتی باعث می‌شود فرزند شما هر آنچه از ابتدای داستان تا الان را متوجه شده است کنار هم بگذارد تا پیش بینی خود را از ادامه داستان بیان کند. همچنین وقتی چند بار این سوالات را بپرسید، کودک‌تان متوجه خواهد شد که باید با دقت به داستان گوش دهد تا بتواند پیش بینی درستی داشته باشد. این گوش دادن با دقت، خود باعث افزایش درک مطلب در کودکان می شود.

5-    پیگیری علایق دانش آموز

اگر به دنبال علایق فرزندتان باشید، به راحتی می‌توانید مهارت درک مطلب را در آنها تقویت کنید. کودکان زمانی که به موضوعی خاص علاقه داشته باشند، با آن راحت تر و بهتر ارتباط برقرار می کنند. برای مثال اکثر دانش آموزان پسر به موضوعات ورزشی و مخصوصا فوتبالی علاقه زیادی دارند. بنابراین اگر والدین متن‌های فوتبالی را در اختیار کودکانشان قرار دهند، آموزش آن‌ها، کیفیت بالاتری پیدا می کند.

اما نکته مهم این است که به مدت طولانی خود را به یک موضوع محدود نکنید. یعنی بهتر است پس از مدتی موضوع فوتبال را تغییر دهید و سراغ موضوعات دیگر بروید. موضوع بعدی را نیز از روی علایق دانش آموز انتخاب کنید؛ مثلا ممکن است او گیاهان را دوست داشته باشد و به متن‌هایی از این موضوع علاقه نشان دهد.

6-    یاد دادن نت برداری به کودکان

خلاصه‌نویسی و نت‌برداری کمک بسیار زیادی به درک مطلب در کودکان می‌کند و یکی از راههای تقویت درک مطلب در ابتدایی است. ممکن است بپرسید بهترین روش برای درک مطلب در کودکان و راهکار های افزایش آن در نت برداری چیست؟ شاید مناسب‌ترین جواب این سوال آموزش نت‌برداری به کودکان باشد‌. زمانی که کودک شما نت‌برداری و خلاصه‌نویسی را بیاموزد، کاملا متوجه خواهد شد که کدام قسمت‌های یک متن اهمیت بیشتری دارد و باید به آنها توجه کند.

بنابراین ابتدا با کودک خود همراه شوید و یک کاغذ و خودکار در اختیار او قرار دهید و به او کمک کنید تا قسمت‌های مهم متن را شناسایی کند. همچنین استفاده از هایلایت می‌تواند در این زمینه کاربردی باشد. اما حتی اگر از هایلایت استفاده می‌کنید بازهم نیاز است کاغذ و خودکار داشته باشید تا دانش آموز موارد مهم را یادداشت کند‌.

7-     تقویت دایره لغات دانش آموز

با توجه به بررسی‌های صورت گرفته، یکی از شایع‌ترین دلایلی که کودکان مطالب را درست درک نمی کنند و دست از خواندن می‌کشند، این است که معنی یک کلمه خاص را متوجه نمی‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که آنها به درستی با متن ارتباط برقرار نکنند. اگر این موضوع در طول یک متن چندبار اتفاق بیافتد، دانش آموز خسته می‌شود و حتی در صورت ادامه نیز درک مناسبی از مطلب نخواهد داشت.

بنابراین بهتر است که هرچند وقت یک بار واژه‌های جدیدی را به فرزند خود بیاموزید و این مطلب را در او تقویت کنید. همچنین از دانش‌آموز خود بخواهید کلمات جدیدی که یاد می‌گیرد را در جمله بندی‌های روزانه خود استفاده کند تا بدین وسیله تسلط کافی را بر روی این کلمات به دست آورد.

8-    درک اصطلاحات

دانستن معنی تمام لغات نمی‌تواند تضمین کند که دانش آموز معنی برخی اصطلاحات را متوجه شود. اصطلاحات و ضرب المثل‌هایی وجود دارند که مفهوم آنها با توجه به معنی کلمات‌شان سخت است. برای همین باید مفهوم این اصطلاحات را برای کودک خود توضیح دهید تا بتواند آنها را درک کند. مثلا اصطلاح “دیوار راست را می‌گرفت و بالا می‌رفت” در نگاه اول خیلی برای دانش آموز نامفهوم است و والدین باید به او توضیح دهند که این اصطلاح در مواقعی استفاده می‌شود که یک کودک شیطنت زیادی داشته باشد. بهترین کار این است که با کمک دانش آموزتان یک لیست از چنین اصطلاحاتی بنویسید و هرچند وقت یک بار آن را مرور کنید.

9-    مطالعه گروهی

اگر این امکان برای شما وجود دارد با کمک دوستان کودک‌تان، یک گروه تشکیل دهید تا در کنار یکدیگر به مطالعه بپردازند یا آنها را کنار هم جمع کنید و بخشی از یک کتاب را برایشان بخوانید. در چنین شرایطی کودکان با یکدیگر به بحث و گفت و گو درمورد کتاب خواهند پرداخت و مطالب را بهتر متوجه خواهند شد. همچنین به این وسیله مهارت کار گروهی نیز در آنها تقویت خواهد شد.

افزایش درک دانش آموز از متن درس

برای اینکه دانش آموز مطالب درسی را به خوبی متوجه شود، نیاز است که از قدرت درک مطلب بالایی برخوردار باشد. معلمان و والدین باید به درک مطلب در کودکان و راهکار های تقویت آن توجه داشته باشند. افزایش درک دانش آموز از متن درس تا حد خیلی زیادی به استعداد و توانایی دانش آموز بستگی دارد.

اگر دانش آموز فرد با استعدادی باشد این کار به راحتی انجام می دهد و به راحتی مطالب را درک خواهد کرد. در چنین شرایطی یکبار توضیح شفاهی و انجام چند تمرین می‌تواند برای درک بهتر مطلب کافی باشد.

اما در مورد دانش آموزانی که در این زمینه ضعف دارند، باید از راهکار های تقویت درک مطلب بیشتری استفاده کنید. توجه داشته باشید اگر توضیح و تمرین دادن به کودکان زیاده‌روی کنید این مسئله می‌تواند باعث فراری شدن دانش آموزان از درس و کتاب شود و نتیجه معکوسی بدهد.

سخن آخر در درک مطلب کودکان

یکی از مهمترین عوامل در یادگیری و تدریس کودکان، توجه به میزان درک مطلب در آنها است. چرا که اکثر کودکان در هنگام خواندن و مطالعه ممکن است درک کاملی از متن نداشته باشند. برای همین شما به عنوان والدین باید به وضعیت درک مطلب در کودکان خود توجه کنید. ضمن اینکه راهکارهای بسیار زیادی برای تقویت درک مطلب در کودکان وجود دارد که با استفاده از آنها به راحتی می توانید درک مطلب در کودکان را بهبود ببخشید.

در این مقاله، تمام نکاتی که شما درباره درک مطلب در کودکان و راهکار های تقویت آن نیاز داشتید، توضیح داده شد. امیدواریم با مطالعه این مقاله جواب سوال‌های خود را دریافت کرده باشید. همچنین  شما می‌توانید انتقادات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید و این امکان وجود دارد که نقطه نظرات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول برای درک مطلب در کودکان

بهترین راهکار برای بهبود درک مطلب در کودکان در مواجهه با مطالب پیچیده چیست؟

برای ارتقاء توانایی‌های درکی کودکان در مواجهه با مطالب پیچیده، می‌توانید از روش‌هایی مانند استفاده از تصاویر و نمودارها، توضیح مفاهیم با زبان ساده و قصه‌گویی، ایجاد فعالیت‌های تعاملی مانند بحث و گفتگو، استفاده از بازی‌های آموزشی استفاده کنید.

چگونه می‌توانیم با استفاده از فعالیت‌های تعاملی و جذاب، تمرکز و توجه کودکان را به مطالب افزایش دهیم؟

برای این منظور از فعالیت‌هایی مانند بازی‌های آموزشی، آزمایش‌های علمی، مطالعه داستان‌های جذاب، بحث و گفتگوهای مفهومی استفاده کنید. این فعالیت‌ها باعث فعال شدن ذهن کودکان، افزایش تفکر و توجه شان به موضوعات درسی می‌شود و آن‌ها را به یادگیری مطالب جدید ترغیب می‌کند.